Co jest wartością w wychowaniu?

Okres dorastania to bardzo ważny i trudny rozwojowo czas. Nastolatek doznaje wielu zmian, co może powodować różnorakie kryzysy, a niekiedy konflikty. Jest to moment intensywnego poszukiwania swojej tożsamości w wielu obszarach. To eksplorowanie rzeczywistości wiąże się również z zadawaniem pytań i podważaniem kwestii, które do tej pory wydawały mu się oczywiste.
Być może negowanie dotyczy również wartości, które rodzice starają się zaszczepiać dzieciom. Podważanie wartości jest próbą oceny i weryfikacji prowadzącej do ich przyjęcia lub odrzucenia. Dlatego „bunt” nie zawsze musi niepokoić, ponieważ jest najczęściej zjawiskiem rozwojowym i służącym ukształtowaniu systemu wartości młodego człowieka. Mimo ogromnego wpływu kultury masowej i rówieśników rodzic nadal pozostaje: mentorem, doradcą i oparciem, chociaż dziecko może ostentacyjnie prezentować niechęć do kontaktu lub bardzo ograniczać dostęp rodzica do swojego świata. Co zrobić z tym rozdźwiękiem?

Zachowania nastolatka są często prowokacyjne i służą temu, by sprawdzić, na ile rodzicowi zależy na dziecku. W praktyce oznacza to dla rodzica, że jest poddany testowi. Aby go zdać, najważniejsze są:

• poświęcanie dziecku czasu i uwagi (wspólne przebywanie, rozmowy i aktywności),
• jednoznaczna postawa (przekazywanie dziecku takich samych wartości, jakie rodzic sam wyznaje, kierowanie się ustalonymi z dziećmi zasadami),
• pozwalanie dziecku na wyrażanie własnego zdania i emocji,
• autentyczne zaangażowanie w sprawy dziecka (raczej pytania o to, co dziecko przeżywa, niż przepytywanie informacyjne o to, co działo się w szkole),
• wyznaczanie dziecku obowiązków na miarę jego możliwości oraz udzielanie przywilejów proporcjonalnych do jego wieku i zaangażowania w obowiązki,
• pozostawienie dziecku przestrzeni do własnych wyborów i prywatności, a jednocześnie towarzyszenie mu, obserwacja i dyskretne pytania dotyczące aktualnych znajomych, stylów i zainteresowań.

Zachęcamy Państwa do nieustannego budowania relacji z dzieckiem, co jest ogromnym kapitałem na przyszłość.

Zespół Terapii Systemowej: Żaneta Tokarczyk, Agnieszka Kalita, Magdalena Kasperska.