Jak znaleźć dobrego psychoterapeutę?

Coraz szybsze tempo życia, narastająca presja, by wszystko było szybciej, lepiej, bardziej, sprawiają, że coraz częstsze kłopoty zdrowotne dotyczą nie tylko naszego ciała, lecz także psychiki. I nie są to tylko społeczne „odczucia”, ale fakt potwierdzany przez alarmujące statystyki samobójstw i depresji.

Jednak o ile w kwestiach zdrowia fizycznego zazwyczaj umiemy trafnie szukać pomocy i wybrać odpowiedniego specjalistę, o tyle w sprawach naszej psychiki jesteśmy znacznie bardziej zagubieni.

Problem się pogłębia, gdy psychiatra zaleca oprócz leczenia farmakologicznego również psychoterapię.

Jak znaleźć dobrego psychoterapeutę?

Poniżej najważniejsze kryteria, którymi warto kierować się przy wyborze specjalisty, z którym zwiążemy się na kilka miesięcy, a czasem nawet lat.

1. Zacznę od rozróżnienia między psychologiem a psychoterapeutą,

gdyż oba te zawody w potocznym rozumieniu łączone są z terapią, co w obecnych czasach nie jest słuszne. Psycholog to osoba, która ukończyła studia magisterskie z psychologii. Takie studia dając dużą wiedzę o funkcjonowaniu człowieka, nie uprawniają jeszcze do prowadzenia psychoterapii. Psycholodzy z powodzeniem pracują w działach HR, w reklamie, czy wielu innych dziedzinach nie związanych z terapią.

Psychoterapeuta natomiast to osoba, która ma wyższe wykształcenie (niekoniecznie psychologiczne) i ukończone szkolenie psychoterapeutyczne. Niestety, obecny stan prawny w Polsce nie precyzuje wymogów zawodu psychoterapeuty i w zasadzie każdy może nazywać się psychoterapeutą i próbować pomagać ludziom. Nawet osoba bez wykształcenia i odbytych jakichkolwiek szkoleń.

Warto wiedzieć, że kurs psychoterapii trwa przeważnie 4 lata i obejmuje własną psychoterapię, praktykę pod nadzorem superwizora, staż kliniczny, część merytoryczną, wszystko kończy się egzaminem i uzyskaniem certyfikatu, który jest dokumentem wydawanym przez stowarzyszenie potwierdzające posiadane przez terapeutę kompetencje. Zdobywanie certyfikatu wymaga dużo czasu. Zdarza się, że terapeuci są jeszcze w trakcie procesu certyfikacyjnego, co oznacza, że kończą swój kurs i mają już możliwość prowadzenia terapii.

Czy psychoterapeuta znany albo mający całą ścianę certyfikatów i dyplomów będzie lepszy od nieznanego? Niekoniecznie. Pewne badania wykazały, że często młodzi, entuzjastyczni terapeuci osiągali lepsze rezultaty niż ich doświadczeni koledzy. Co więcej, jest wielu dobrych, a bardzo skromnie się prezentujących psychoterapeutów.

2. Istotna jest przynależność psychoterapeuty do stowarzyszeń zawodowych,

które wymagają stosowania się do standardów praktyki. Jeśli psychoterapeuta jest członkiem towarzystwa psychoterapeutycznego oznacza to, że nie jest anonimowy, a jakaś organizacja poręcza za jakość jego usług. Choć nikt i nic nie gwarantuje stuprocentowej ochronyprzed nieetycznymi działaniami psychoterapeuty, to pacjent nieetycznie potraktowany przez swojego psychoterapeutę może złożyć zażalenie do komisji dyscyplinarnej danego towarzystwa.

3. Kolejną ważnym aspektem terapii jest superwizja.

Terapeuta nigdy nie powinien być sam w swojej pracy, warunkiem dobrej terapii jest podejmowanie się przez psychoterapeutę superwizji. Superwizja to rodzaj sprawdzania pracy terapeuty przez innego, bardziej doświadczonego (również z odpowiednim certyfikatem!) terapeutę. Psychoterapeuta omawia anonimowo jak wygląda terapia z daną osobą, superwizor natomiast powinien sprawdzić, czy psychoterapeuta pracuje w zgodzie z zasadami psychoterapii. Psychoterapia to bardzo trudny wbrew pozorom zawód, na tyle trudny że powinien być poddawany ciągłemu nadzorowi, w tym wypadku tym sprawdzaniem jest superwizja. Dzięki temu w przypadku trudności w terapii zarówno pacjent jak i terapeuta mają świadomość monitorowania każdego procesu terapeutycznego przez bardziej doświadczonego psychoterapeutę (czyli superwizora).

4. Psychoterapia, to bardzo intymna i delikatna relacja, dlatego niezmiernie ważną rzeczą jest poczucie bezpieczeństwa. Jednym z aspektów, który je zapewnia jest dyskrecja.

Jedynie w „nadzwyczajnymi” sytuacjach, terapeuta może, a czasem nawet powinien odstąpić od reguły tajemnicy zawodowej. Są to te sytuacje, które ocenione zostaną przez terapeutę jako zagrażające życiu lub zdrowiu klienta bądź innych osób (np. planowanie morderstwa lub samobójstwa, stosowanie przemocy, pedofilia itp.). Psychoterapeuta, łamiąc zasadę poufności, kieruje się dobrem klienta, dba o bezpieczeństwo jego i otoczenia, choć w danej chwili klient może tego nie dostrzegać, a nawet odbierać to jako zdradę.

5. Jak poznać NIERZETELNEGO psychoterapeutę:

a) unika odpowiedzi na pytania o:
– szkolenie z psychoterapii / szkołę psychoterapii / długość trwania szkolenia/dodatkowe kursy, specjalizacje
– rodzaj psychoterapii, którą proponuje
– własną psychoterapię, czy ją odbył
– o superwizję swojej pracy,
– o doświadczenie w pracy z problemem, z jakim się zgłaszamy
b) obiecuje, że Cię na pewno wyleczy (w psychoterapii znacznie więcej zależy od klienta niż od psychoterapeuty)
c) przekonuje Cię do swoich teorii czy ideologii, lub (tym bardziej), religii. Narzuca Ci swój światopogląd.
d) proponuje kontakty towarzyskie biznesowe, albo, co gorsza , erotyczne
e) demonstruje swoją prywatność (opowiadać o sobie, swojej rodzinie, problemach)
f) spóźnia się na wizytę, zapomina o ustalonych wcześniej zasadach, skraca czas sesji lub go nadmiernie wydłuża
f) deprecjonuje poprzednich terapeutów
g) żąda wygórowanych stawek (zorientuj się, jakie są średnie stawki w Twoim miejscu zamieszkania)
h) Jeśli podjąłeś już terapię, ale nie ma wolnych terminów lub odwołuje sesję, kieruje Cię do innego psychoterapeuty (w psychoterapii nie ma możliwości wyznaczenia chwilowego zastępcy)
i) Jeśli dopiero zgłaszasz się na psychoterapię, a aktualnie nie ma wolnych miejsc, powstrzymuje Cię przed szukaniem innego terapeuty
j) poświęca się dla klienta lub pozwala sobą manipulować.

6. Ważnym czynnikiem w procesie wyboru psychoterapeuty jest także jego osobowość.

W tym miejscu dotykamy subtelnych, indywidualnych preferencji. Zdarza się, że nawet bardzo dobrze przygotowany zawodowo terapeuta nie sprosta oczekiwaniom każdej zgłaszającej się do niego osoby pod względem swojego własnego stylu bycia. W ten sposób jedni klienci będą bardzo zadowoleni z danego terapeuty i ich współpraca będzie owocna, inni do tego samego terapeuty przyjdą tylko raz z subiektywnym poczuciem braku możliwości nawiązania relacji. Warto jednak pamiętać, że pierwsze wrażenie może być czasem zawodne.

Jak wybrać dobrego psychoterapeutę – jak w każdym środowisku zawodowym, tak i w tym znajdują się różni ludzie ze swoimi słabościami. Poza odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem warto znaleźć osobę, przy której pomimo trudnego procesu, jakim jest terapia, można poczuć się bezpiecznie, któremu można zaufać i z którym po prostu czujemy się dobrze. Terapia zwykle trwa dłuższy czas, stąd wybierając osobę, która ma towarzyszyć nam w zmaganiu się ze sobą, warto kierować się także osobistymi preferencjami i intuicją, która podpowiada, czy z tym człowiekiem będzie można nawiązać więź mającą za zadanie leczyć, wspierać i pomagać w rozwoju osobistym.

7. Zawsze warto pytać!

Zapytaj znajomych, członków rodziny, przyjaciół, którzy korzystali z psychoterapii. Zapytaj znajomych psychoterapeutów albo lekarzy. Najlepiej tych, których Ty cenisz – odpowiedni dla Ciebie ludzie zwykle polecają odpowiednich ludzi. Zapytaj osoby z rodziny albo z kręgów towarzyskich, najlepiej takich, którzy nie mają osobistego interesu w polecaniu kogoś. Nie idź na psychoterapię do osoby, z którą utrzymujesz kontakty towarzyskie. Tym niemniej, poczta pantoflowa jest bardzo dobrym źródłem informacji.

Możesz korzystać z książki telefonicznej, Internetu, ogłoszeń w mediach, stron internetowych stowarzyszeń psychoterapeutycznych. Musisz jednak pamiętać, że każdy może w tych mediach napisać na swój temat co chce. Fora internetowe, gdzie osoby korzystające z psychoterapii wymieniają uwagi, są dosyć miarodajne, ale mało jest na nich informacji o terapeutach. Jeśli jakiś terapeuta jest polecany przez różne osoby i źródła, jest to już bardzo istotna informacja.

Warto porozmawiać z więcej niż z jednym psychoterapeutą i wybrać tego, który Ci najbardziej odpowiada. Najpierw porozmawiaj telefonicznie i przedstaw dlaczego poszukujesz pomocy. Zobacz, jak się czujesz w rozmowie, czy ta osoba cię przyciąga czy też nie. Jeśli reagujesz pozytywnie, umów się na konsultację. Odpowiedz sobie na pytanie, czy z tym terapeutą jesteś w stanie otwarcie rozmawiać o swoich sprawach. Czy Cię słucha i rozumie. Czy masz wrażenie, że pomaga ci dostrzec sprawy, których wcześniej nie byłeś świadomy. Czy sprawia wrażenie mądrej osoby, która Cię rozumie jako człowieka, a nie tylko przez pryzmat swojej teorii.

8. Od dobrego psychoterapeuty możesz oczekiwać:

• poszanowania praw człowieka: godności, wolności i prywatności w kontakcie z klientem;
• odnoszenia się z szacunkiem do różnic rasowych, etnicznych, pochodzenia, płci, orientacji lub preferencji seksualnych, niepełnosprawności, wieku, religii, języka, statusu społecznego lub ekonomicznego oraz potrzeb duchowych;
• odpowiedzialności wobec klienta i dbania o jego dobro;
• ciągłego kształcenia się, dbania o własne zdrowie psychiczne;
• rzetelnego przedstawienia swoich kompetencji.
• poddawania swojej pracy superwizji
• odmowy prowadzenia terapii w sytuacjach mogących negatywnie oddziaływać na pracę z danym klientem (drastyczna rozbieżność światopoglądów lub aktualne problemy terapeuty) i spełnienia obowiązku zapewnienia pomocy innego specjalisty;
• zachowania tajemnicy zawodowej
• reagowania w sytuacjach łamania prawa (przemocy w rodzinie i nadużyć seksualnych) oraz zagrożenia zdrowia i życia klienta lub innych osób;

Jak widać proces wyboru nie jest łatwy, ale wysiłek włożony w znalezienie odpowiedniego dla siebie psychoterapeuty, zaowocuje pozytywnymi zmianami w naszym życiu. A to właśnie jest naszym celem. Powodzenia!